ماهیت روش‌های تحقیق در پژوهش‌های معماری و طراحی شهری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی

2 دانشجوی دکتری معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب

3 پژوهشگر مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی

چکیده

رشته‌های معماری و طراحی شهری دارای جایگاهی میان‌رشته‌ای بوده و مبانی و رویکردهای نظری و پژوهشی خود را از طیف وسیعی از علوم وام می‌گیرند. به همین دلیل، شیوه‌های پژوهش در این رشته‌ها معمولا حاصل ترکیبی از روش‌های گوناگون می‌باشد که در طیف وسیع و گسترده‌ای از مطالعات وابسته به علوم محض تا مطالعات وابسته به علوم اجتماعی و انسانی، قرار می‌گیرد. مقاله حاضر با مخاطب قرار دادن مدرسان، دانشجویان و پژوهشگران معماری و طراحی شهری، هدف معرفی انواع روش‌های تحقیق متعارف و شناخته‌شده در حوزه معماری و طراحی شهری را دنبال می‌کند. به این منظور، ابتدا با تأکید بر رویکرد جان کرسول مبتنی بر تشخیص چهار پارادایم اصلی اثبات‌گرایی، تفسیرگرایی، پراگماتیسم و انتقادی، دسته‌بندی کلی از پارادایم‌های تحقیق ارائه شده و سپس بر مبنای مطالعات انجام شده توسط پژوهشگران داخل و خارج از کشور، انواع طرح‌- گونه‌های تحقیق معرفی می‌شوند. در مرحله بعد به منظور تدقیق گونه‌های شناسایی شده، با بررسی مقالاتی که به صورت هدفمند از میان مجلات علمی-پژوهشی حوزه معماری و شهرسازی کشور، انتخاب می‌شوند، کمبودها و موارد تکمیلی شناسایی شده و در نهایت، نموداری برای معرفی و دسته‌بندی روش‌های متعارف تحقیق در رشته‌های تخصصی مورد نظر، ارائه شده‌است.. همچنین به منظور شناخت بیشتر از هر روش تحقیق، جدولی ارائه شده‌است که نشان می‌دهد هر روش باید بر مبنای پارادایم، رویکرد، هدف کلان و فنون/تدابیر تحقیق (ابزارهای گردآوری اطلاعات و روشهای تجزیه و تحلیل اطلاعات) معرفی شود. نتیجه مطالعات انجام شده، نشان می دهد که رویکردهای کیفی و ترکیبی در حوزه‌های پژوهشی معماری و طراحی شهری دارای نقش غالب هستند.

کلیدواژه‌ها